Η ιδιωτική εκπαίδευση στα Πανεπιστήμια είναι ένα βασικό θέμα για την Ελλάδα, η οποία πρέπει να παράγει πλούτο από όλους τους κλάδους της οικονομίας της για να αναπτυχθεί – σημειώνοντας πως στη Μ. Βρετανία σπούδαζαν το 2016/17 περί τους 10.000 Έλληνες, ενώ εργάζονται πάνω από 2.000 καθηγητές. Μόνο τα δίδακτρα είναι 7.000 € έως 10.000 € το έτος, ενώ η διαμονή κοστίζει περί τα 18.000 € συν τα έξοδα ταξιδιών. Αυτό σημαίνει πως εξάγεται συνάλλαγμα της τάξης των 280 εκ. € μόνο για τους σπουδαστές της Μ. Βρετανίας, ενώ φυσικά το ποσόν είναι πολύ μεγαλύτερο, εάν προσθέσουμε όλες τις άλλες χώρες.
Από την άλλη πλευρά, εάν η Ελλάδα είχε ιδιωτικά Πανεπιστήμια δεν θα εξοικονομούσε μόνο το συνάλλαγμα που φεύγει στο εξωτερικό, αλλά θα εισέπραττε επί πλέον από τους ξένους φοιτητές που θα σπούδαζαν εδώ. Εκτός αυτού θα στηριζόταν οι επενδύσεις, θα δημιουργούνταν νέες θέσεις εργασίας, θα αυξανόταν το ΑΕΠ και επομένως τα έσοδα του δημοσίου. Εκτός αυτού θα υπήρχε ανταγωνισμός με τα δημόσια Πανεπιστήμια, ο οποίος θα λειτουργούσε θετικά ως προς την καλυτέρευση της ποιότητας τους. Ως εκ τούτου, δεν μπορεί να είναι κανείς αντίθετος με την θεσμοθέτηση τους
Στο παράδειγμα τώρα της Κύπρου, έως πριν από μερικά χρόνια οι επιλογές στον τομέα της εκπαίδευσης ήταν δύο. Τα παιδιά των εύπορων και καλών οικογενειών σπούδαζαν στην Αγγλία και στην Αμερική, ενώ των μεσαίων εισοδημάτων στην Ελλάδα. Χρειάστηκαν να περάσουν αρκετά χρόνια για να λειτουργήσει το ιδιωτικό κολλέγιο, που εξελίχθηκε σε ιδιωτικό πανεπιστήμιο.
Σήμερα, ο τομέας της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Κυπριακή Δημοκρατία συμβάλλει περίπου στο 4,8% του ΑΕΠ της χώρας (σχεδόν στο 1 δις €), καθώς και στο 2,6% των συνολικών θέσεων εργασίας στην οικονομία. Ο συνολικός αριθμός των σπουδαστών αυξήθηκε από περίπου 25.000 το 2007-8 σε σχεδόν 45.000 το 2016-7. Από αυτούς, το 47% ήταν διεθνείς φοιτητές, με την πλειοψηφία (64%) από την Ελλάδα, περίπου το ένα τρίτο (35%) από διάφορες μη ευρωπαϊκές χώρες και 2% από διάφορες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Μόνο το 2016 υπολογίζεται ότι η ανώτερη εκπαίδευση προσέφερε 739 εκ. € έως 979 εκ. € στην τοπική οικονομία, ενώ απασχόλησε περίπου 9.500 εργαζόμενους στον τομέα αυτόν και σε άλλες υποστηρικτικές βιομηχανίες. Η ετήσια συμβολή του τομέα μπορεί να παρουσιάσει περαιτέρω αύξηση κατά 50% και να δημιουργήσει 1.500 νέες θέσεις εργασίας.
Εάν η Ελλάδα πετύχαινε τα ίδια νούμερα, τότε η τριτοβάθμια εκπαίδευση θα συνέβαλλε με 8,64 δις € στο ΑΕΠ (άρα με 2,59 δις € στα φορολογικά έσοδα του δημοσίου) και με πάνω από 100.000 θέσεις εργασίας – οπότε θα έλυνε πολλά προβλήματα της οικονομίας μας.
Συνεχίζοντας, το πρώτο κρατικό πανεπιστήμιο (Πανεπιστήμιο Κύπρου) έθεσε εξαρχής υψηλά τον πήχη, με αποτέλεσμα να υπάρχει ανταγωνισμός με υψηλά στάνταρντ που επιβλέπονται από το Υπουργείο Παιδείας. Η άρνηση της Ελλάδας πάντως να αφήσει ελεύθερα τα ιδιωτικά πανεπιστήμια στα πρότυπα της Κύπρου, δεν αύξησε την ποιότητα της εκπαίδευσης. Το αποτέλεσμα ήταν αρκετοί Έλληνες που δεν έχουν περάσει σε κρατικά πανεπιστήμια, να αναζητήσουν σπουδές στην γείτονα χώρα αυξάνοντας έτσι τον οικογενειακό προϋπολογισμό (δίδακτρα, ενοίκια και τα σχετικά).
Πρωταθλήτριες τώρα χώρες στην προσέλκυση ξένων φοιτητών στα πανεπιστήμιά τους είναι οι ΗΠΑ και η Μ. Βρετανία, με επόμενες τις Κίνα, Γερμανία, Γαλλία, Κύπρο κοκ. Στον πίνακα που ακολουθεί βλέπουμε την κατάταξη των χωρών σε σχέση με τον αριθμό των ξένων φοιτητών που προσελκύουν στα πανεπιστήμιά τους
Τέλος, τα οικονομικά οφέλη της επένδυσης στην εξαγωγή υπηρεσιών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης είναι η πληρωμή διδάκτρων από τους φοιτητές, η πληρωμή δαπανών διαβίωσης, η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας εκπαιδευτικού και διοικητικού προσωπικού, η ανάπτυξη της αγοράς ακινήτων, ο εκπαιδευτικός τουρισμός των ίδιων των φοιτητών, των συγγενών και φίλων τους, καθώς επίσης τα έσοδα του δημοσίου από τη φορολογία που επιβάλλει.
Το παράδειγμα της Κύπρου
Στις 29 Ιουλίου του 2005 η Κύπρος επέτρεψε την ίδρυση ιδιωτικών Πανεπιστημίων, ενώ λειτουργούν τρία δημόσια πανεπιστήμια: (1) το Πανεπιστήμιο Κύπρου, με έδρα τη Λευκωσία, (2) το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου, με προσανατολισμό προς την εφαρμοσμένη έρευνα και έδρα τη Λεμεσό, και (3) το Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου, που δραστηριοποιείται αποκλειστικά στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση.
Μέχρι σήμερα έχουν ιδρυθεί πέντε ιδιωτικά πανεπιστήμια, επίσημα εγγεγραμμένα στο Μητρώο Πανεπιστημίων του Υπουργείου Παιδείας της Κύπρου: (1) το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου στη Λευκωσία, (2) το Πανεπιστήμιο Frederick που δραστηριοποιείται στη Λευκωσία και τη Λεμεσό, (3) το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, (4) το Πανεπιστήμιο Νεάπολης Πάφου και (5) το University of Central Lancashire-Cyprus στη Λάρνακα.
Τα κυπριακά ιδιωτικά πανεπιστήμια προσφέρουν μεγάλη ποικιλία σε προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών στην ελληνική και στην αγγλική γλώσσα. Υπάρχουν δε περισσότερα από 120 διαφορετικά προγράμματα σπουδών σε προπτυχιακό επίπεδο και 92 σε μεταπτυχιακό επίπεδο, ενώ πολλά από αυτά γίνονται και με το σύστημα «Εκπαίδευση εξ αποστάσεως»
Έτσι η Κύπρος έγινε εκπαιδευτικός προορισμός για χιλιάδες ξένους φοιτητές. Μόλις στα δύο πρώτα χρόνια λειτουργίας των ιδιωτικών πανεπιστημίων, οι ξένοι φοιτητές αυξήθηκαν περίπου κατά 80%. Σήμερα οι αλλοδαποί φοιτητές που μένουν στην Κύπρο και οι εξ αποστάσεως φοιτούντες στα πανεπιστήμιά της ξεπερνούν τους 12.000. Αυτοί αποτελούν περίπου το 33% του συνόλου των φοιτητών των κυπριακών πανεπιστημίων.
Περαιτέρω, μειώθηκε κατά 15% ο αριθμός των Κυπρίων φοιτητών που φοιτούν σε πανεπιστήμια του εξωτερικού, ενώ ο αριθμός των Κυπρίων που φοιτούν σε Κυπριακά πανεπιστήμια αυξήθηκε περισσότερο από 50%. Τα οφέλη για την Κύπρο είναι μεγάλα, όσον αφορά τις νέες θέσεις εργασίας (9.500), τα έσοδα από τα δίδακτρα που υπερβαίνουν τα 35 εκ. €, τις καταναλωτικές δαπάνες των φοιτητών που φτάνουν στα 60 εκ. € και τα 125 εκ. € που εξοικονομούνται από την παραμονή των Κυπρίων φοιτητών στη χώρα τους.
Από έρευνα η οποία εκπονήθηκε με τη συνεργασία εννέα κυπριακών πανεπιστημίων και ερευνητικών ιδρυμάτων προκύπτει ότι, αυτά τα ιδρύματα μπορούν να συμβάλλουν πολύ περισσότερο στο ΑΕΠ της χώρας.
Τέλος, η αγορά των «σπουδών εξ αποστάσεως» παρουσιάζει μια σημαντική ευκαιρία για την Κύπρο, καθώς εκτιμάται ότι φτάνει περίπου στο 1 δις € – 4 δις €, για τα οποία η Κύπρος θα ανταγωνίζεται αγγλόφωνες χώρες όπως η Αυστραλία, η Σιγκαπούρη, η Ιρλανδία κτλ. (η αγορά για διεθνείς, αγγλόφωνους φοιτητές ανώτερης εκπαίδευσης υπολογίζεται ότι ανέρχεται γύρω στα 50 δις € και αυξάνεται κατά 5% ανά έτος).
του Βασίλη Βιλιάρδου
Αντιπροέδρου Ελληνικής Λύσης
